“Omicron chưa phải là biến chủng cuối cùng”

Đây là tuyên bố mới nhất của Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus, đưa ra ngày 19/1 tại Geneva (Thụy Sĩ), trong bối cảnh nhiều nguồn tin cho rằng Omicron sẽ là biến chủng cuối cùng của virus SARS-CoV-2.

Ông Tedros cùng nhiều chuyên gia cao cấp của WHO cảnh báo, mức độ lây nhiễm cao sẽ tạo cơ hội cho virus nhân bản và đột biến nhiều hơn, làm tăng nguy cơ xuất hiện các biến chủng mới.

Đã hai tháng kể từ khi biến chủng Omicron của virus SARS-CoV-2 được phát hiện ở phía Nam châu Phi, cả thế giới vẫn đang chứng kiến sự lây lan như “cháy rừng” của biến chủng này dù Omicron được chứng minh là ít độc lực hơn biến chủng Delta. Trước tình hình này, người đứng đầu cơ quan y tế Liên hợp quốc Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết: "Đại dịch COVID-19 chưa thể đi tới hồi kết”.

Biến chủng Omicron đang khiến nhiều ca bệnh phải nhập viện và tử vong. Nguồn: AP

Ông Tedros nhấn mạnh rằng, sự gia tăng ca nhiễm theo cấp số nhân, bất kể mức độ nghiêm trọng của từng loại biến chủng đều khiến thế giới phải đối mặt với những rủi ro không thể lường trước. "Thực tế là Omicron đang khiến nhiều ca bệnh phải nhập viện và tử vong. Omicron có thể ít nghiêm trọng hơn nhưng sẽ là sai lầm nếu cho rằng đó chỉ là bệnh nhẹ. Chúng ta không nên nhầm lẫn. Đã có những dấu hiệu cho thấy sự gia tăng các ca mắc COVID-19 do Omicron có thể đã lên tới đỉnh điểm ở một vài nơi. Điều này mang lại hy vọng rằng giai đoạn tồi tệ nhất của làn sóng mới đã qua nhưng chưa có quốc gia nào thoát khỏi mối đe dọa”, ông Tedros nêu rõ.

Theo WHO, số ca nhiễm mới đã tăng 20% trên toàn cầu trong tuần qua với tổng số gần 19 triệu ca được ghi nhận. Tuy nhiên, số ca nhiễm trên thực tế có thể cao hơn nữa vì nhiều trường hợp chưa được đưa vào số liệu thống kê chính thức.

Tiến sĩ Bruce Aylward, một quan chức cấp cao của WHO, cảnh báo mức độ lây nhiễm cao sẽ tạo cơ hội cho virus nhân bản và đột biến nhiều hơn, làm tăng nguy cơ xuất hiện một biến chủng mới.

“Bây giờ không phải lúc để nới lỏng các biện pháp y tế cộng đồng như hạn chế đeo khẩu trang và giãn cách xã hội. Nếu chúng ta không làm điều này ngay bây giờ, chúng ta sẽ chuyển sang cuộc khủng hoảng tiếp theo. Các chính phủ cần đầu tư nhiều hơn vào các hệ thống giám sát virus khi chúng đột biến. Omicron sẽ không phải là biến chủng đáng lo ngại cuối cùng”, ông Bruce khẳng định.

Phía WHO cũng cảnh báo quan điểm cho rằng COVID-19 sẽ không còn nguy hiểm nếu trở thành bệnh đặc hữu. "Mọi người thường nói về đại dịch và bệnh đặc hữu. Nhưng bệnh đặc hữu không có nghĩa là tốt mà nó chỉ có nghĩa là nó sẽ tồn tại mãi mãi. Thực tế đã cho chúng ta thấy rõ điều này, bệnh đặc hữu như sốt rét hay HIV vẫn khiến hàng trăm ngàn người tử vong”, Michael Ryan, giám đốc phụ trách chương trình khẩn cấp của WHO cho hay.

Ông Ryan cũng nêu rõ, những gì chúng ta cần làm là giảm tỷ lệ nhiễm bệnh bằng cách tiêm chủng nhiều nhất cho cộng đồng dân cư để không ai phải chết. Đây là chìa khoá để kết thúc tình trạng khẩn cấp và giảm tải cho hệ thống y tế. Từ đó, làn sóng tử vong và nhập viện có thể chấm dứt vào cuối năm 2022.

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế thế giới Davos hôm 17/1, Tiến sĩ Anthony Fauci, nhà dịch tễ học hàng đầu nước Mỹ và là cố vấn y tế của Tổng thống Joe Biden, cũng cho rằng hiện vẫn còn quá sớm để khẳng định liệu biến chủng Omicron có báo hiệu sự chuyển đổi của COVID-19 từ đại dịch toàn cầu thành bệnh đặc hữu hay không.

Đồng tình với quan điểm này, Trưởng nhóm kỹ thuật về COVID-19 của WHO Maria Van Kerkhove nhận định: “Chúng ta sẽ không xóa sổ được virus trong năm nay. Các virus đại dịch sẽ trở thành một phần của hệ sinh thái. Những gì chúng ta có thể làm là chấm dứt tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng".

Theo Tổng Giám đốc WHO, dữ liệu cho thấy các loại vaccine COVID-19 hiện kém hiệu quả hơn trong bảo vệ chống lây nhiễm Omicron so với các chủng trước. Một số công ty dược phẩm đang trong quá trình sản xuất vaccine nhắm riêng đến biến chủng Omicron nhưng ông Tedros cho rằng đây chưa phải là phương án lý tưởng để thoát khỏi khủng hoảng.

Ông Tedros nhấn mạnh: “Vaccine có thể kém hiệu quả trong ngăn ngừa và lây nhiễm Omicron so với những biến chủng trước nhưng chúng vẫn rất tốt trong ngăn ngừa bệnh chuyển nặng và tử vong. Do vậy, đảm bảo phổ cập bình đẳng vaccine là điều cực kỳ quan trọng”.

Trước đó, nghiên cứu của các nhà khoa học Nam Phi, Mỹ và Anh cho thấy các kháng thể được tạo ra trong quá trình nhiễm Omicron có thể bảo vệ con người khỏi Delta cũng như các biến chủng khác và Omicron có thể là loại "vaccine tự nhiên" đẩy lùi làn sóng dịch bệnh. Giới chuyên gia nhận định kịch bản đại dịch trong tương lai có thể sẽ khả quan hơn.

Giám đốc điều hành của hãng vaccine Pfizer Albert Bourla, cho rằng cuộc sống có thể sớm trở lại bình thường. Chủ tịch kiêm người đồng sáng lập hãng dược Moderna Noubar Afeyan, cũng dự đoán năm 2022 có thể là năm mà đại dịch bước vào giai đoạn bệnh đặc hữu nhưng điều đó còn phụ thuộc vào những gì xảy ra trên thực tế.

Linh Đan – Báo CAND