Gỡ khó trong việc dạy học và kiểm tra đánh giá các môn tích hợp

[CAND] Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa có văn bản hướng dẫn cụ thể về việc dạy các môn tích hợp nhằm từng bước gỡ khó cho giáo viên và các nhà trường.

Thời gian qua, nhiều giáo viên ở các địa phương trên cả nước tiếp tục bày tỏ lo lắng, băn khoăn về việc dạy học các môn tích hợp ở cấp Trung học cơ sở (THCS) trong bối cảnh chưa có giáo viên được đào tạo tích hợp, giáo viên dạy đơn môn sau một thời gian tập huấn ngắn ngủi chuyển sang dạy tích hợp khiến chất lượng dạy học không như mong muốn; khâu kiểm tra đánh giá cũng khá phức tạp. Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa có văn bản hướng dẫn cụ thể về việc dạy các môn tích hợp nhằm từng bước gỡ khó cho giáo viên và các nhà trường.

Việc dạy các môn tích hợp ở bậc THCS đang gặp một số khó khăn, lúng túng. Ảnh minh họa

Theo phản ánh của nhiều giáo viên, qua hai năm triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở cấp THCS cho thấy, đây là điều kiện để giáo viên tìm tòi, phát huy các phương pháp, kỹ thuật dạy học hiện đại. Tuy nhiên, việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cũng gặp những khó khăn nhất định. Việc tích hợp các môn Khoa học tự nhiên và Lịch sử, Địa lý còn bất cập khi chưa có giáo viên đáp ứng yêu cầu giảng dạy môn tích hợp. Sách giáo khoa môn tích hợp vẫn được biên soạn theo những phân môn độc lập riêng biệt, chưa thật sự mang tính tích hợp về nội dung. Điều này dẫn đến tình trạng hai hoặc ba thầy cùng dạy một quyển sách và cùng chấm một bài khi kiểm tra, phân chia thời khóa biểu hoặc 1 thầy sau khi được bồi dưỡng, tập huấn ngắn hạn về dạy tích hợp phải “cõng” cả 2 hoặc 3 môn. Giải pháp tổ chức bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên dạy tích hợp cũng chưa thật sự hiệu quả…

  Liên quan việc triển khai dạy học môn tích hợp gồm môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý ở cấp THCS, bà Nguyễn Thị Mai Hoa, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Quốc hội từng đặt vấn đề: Chương trình các môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý hiện nay đúng là tích hợp chưa hay, đó chỉ là lắp ghép các môn học thành phần lại với nhau? Đây là việc cần làm rõ hơn căn cứ vào cơ sở khoa học và thực tiễn đã triển khai các năm qua. Cũng theo bà Nguyễn Thị Mai Hoa, quá trình giám sát cho thấy, các trường triển khai rất khác nhau với các môn tích hợp trên. Có nơi cho giáo viên tập huấn rồi yêu cầu một giáo viên dạy hết môn (gồm các phân môn khác nhau) trong khi hầu hết giáo viên hiện nay chỉ được đào tạo đơn môn ở trường sư phạm. Có nơi phân bố thời khóa biểu để giáo viên đảm nhiệm các phần khác nhau tương ứng với chuyên môn được đào tạo. Nhưng vì thiếu giáo viên, vì chưa linh hoạt, chủ động trong thiết kế kế hoạch dạy học nên xảy ra các bất cập. Chẳng hạn như một giáo viên phải đảm nhiệm nhiều tiết/tuần dẫn đến tính logic, khoa học của môn học bị phá vỡ khi các trường phải loay hoay bố trí giáo viên, đảo lộn các phần khác nhau trong chương trình môn học này. Từ thực tế trên, bà Nguyễn Thị Mai Hoa đề nghị phải có sự đánh giá về hiệu quả thực hiện, phân tích những vướng mắc hiện nay và sớm có giải pháp gỡ khó cho giáo viên và các nhà trường…

Trong văn bản xây dựng kế hoạch dạy các môn tích hợp ở bậc THCS do Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng vừa ký ban hành, Bộ GD&ĐT nêu rõ, trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cho thấy, việc phân công giáo viên và xếp thời khóa biểu để tổ chức dạy học theo chương trình một số môn học, hoạt động giáo dục còn khó khăn, vướng mắc.

Để khắc phục tình trạng trên, Bộ GD&ĐT hướng dẫn, đối với môn Khoa học Tự nhiên gồm Lý, Hóa, Sinh, nhà trường phân công giáo viên bảo đảm sự phù hợp về chuyên môn, được đào tạo với nội dung dạy học được phân công (theo các mạch nội dung Chất và sự biến đổi của chất, Năng lượng và sự biến đổi, Vật sống, Trái Đất và bầu trời). Việc phân công giáo viên đã được đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn đảm nhận dạy học từ 2 mạch nội dung hoặc toàn bộ chương trình môn học phải thực hiện từng bước, bảo đảm yêu cầu về chuyên môn của giáo viên để bảo đảm chất lượng dạy học. Trong trường hợp gặp khó khăn về xếp thời khóa biểu, cần xây dựng kế hoạch dạy học linh hoạt về thời gian, thời điểm thực hiện các mạch nội dung hoặc các chủ đề của chương trình phù hợp với việc phân công giáo viên, đáp ứng yêu cầu về tính khoa học, tính sư phạm và khả năng thực hiện của giáo viên.

Việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện trong quá trình dạy học. Giáo viên dạy học nội dung nào thực hiện việc kiểm tra, đánh giá đối với nội dung đó. Hiệu trưởng phân công giáo viên chủ trì phụ trách môn học ở mỗi lớp phối hợp với các giáo viên cùng dạy học môn học ở lớp đó để thống nhất điểm đánh giá thường xuyên, bảo đảm số điểm đánh giá theo quy định, tổng hợp điểm, ghi điểm, nhận xét vào sổ theo dõi, đánh giá học sinh và học bạ. Ma trận, nội dung bài kiểm tra định kì được xây dựng phù hợp với nội dung và thời lượng dạy học của chương trình đến thời điểm kiểm tra. Hướng dẫn học sinh làm bài kiểm tra sao cho thuận tiện trong việc phân công giáo viên chấm bài, tổng hợp kết quả.

Đối với môn môn Lịch sử và Địa lý, theo hướng dẫn mới của Bộ GD&ĐT, các nhà trường phân công giáo viên bảo đảm sự phù hợp giữa chuyên môn được đào tạo với nội dung dạy học được phân công (theo phân môn Lịch sử, phân môn Địa lí và các chủ đề liên môn). Việc phân công giáo viên đã được đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn đảm nhận việc dạy học toàn bộ chương trình môn học phải thực hiện từng bước, bảo đảm yêu cầu về chuyên môn của giáo viên để bảo đảm chất lượng dạy học. Việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên và định kỳ được thực hiện trong quá trình dạy học theo từng phân môn. Nội dung bài kiểm tra, đánh giá định kỳ phù hợp với nội dung và thời lượng dạy học theo từng phân môn Lịch sử và phân môn Địa lí tính đến thời điểm kiểm tra, đánh giá. Hiệu trưởng phân công giáo viên chủ trì phụ trách môn học ở mỗi lớp phối hợp các giáo viên cùng dạy học môn học ở lớp đó để tổng hợp điểm, ghi điểm, nhận xét vào sổ theo dõi, đánh giá học sinh và học bạ.

Huyền Thanh