Chỉ định thầu là lợi ích nhóm trong Dự án Ethanol Phú Thọ

"Tại phiên tòa, bị cáo Thăng cho rằng, mình không có trách nhiệm phải biết nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm hay không là bất chấp các quy định của pháp luật về chỉ định thầu theo Luật Xây dựng và đi ngược lại chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ”, đại diện Viện kiểm sát đối đáp.

Sáng 12/3, TAND TP Hà Nội tiếp tục điều hành phần tranh luận trong phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) Đinh La Thăng và cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC) Trịnh Xuân Thanh cùng đồng phạm trong vụ án “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Dự án Nhà máy nhiên liệu sinh học Ethanol Phú Thọ (viết tắt là Dự án Ethanol Phú Thọ).

Đại diện Viện kiểm sát đối đáp với các bị cáo tại toà.

Tại phiên tòa, bị cáo Đinh La Thăng và các luật sư bào chữa cho bị cáo đưa ra một số luận điểm cho rằng, PVB là chủ đầu tư nên theo quy định của pháp luật chỉ có PVB mới có thẩm quyền quyết định đầu tư, quyết định lựa chọn nhà thầu để xây dựng nhà máy… Và bị cáo Thăng chỉ có chủ trương và chỉ đạo chỉ định thầu thông qua người đại diện phần vốn tại các đơn vị thành viên của PVN. Việc chỉ định thầu cuối cùng vẫn phải do PVB quyết định và chịu trách nhiệm, chứ bị cáo Thăng không có trách nhiệm trong việc này.

Về phía mình, bị cáo Thăng cũng cho rằng, PVB độc lập trong việc quyết định đầu tư, lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định thầu. Việc xem xét, thẩm định, đánh giá năng lực và kinh nghiệm của nhà thầu để chỉ định thầu là do PVB thực hiện và quyết định…

Đối đáp về luận điểm này, đại diện Viện kiểm sát nêu rõ, PVB ra đời theo chủ trương của PVN và Ban chỉ đạo triển khai các dự án nhiên liệu sinh học, trong đó vốn góp thực tế thuộc về các đơn vị thành viên của PVN. PVN nắm giữ tỷ lệ cổ phần chi phối, đồng thời về cơ cấu tổ chức thì thành viên Ban lãnh đạo của PVB đều là đại diện của các đơn vị thành viên của PVN. Do đó trên thực tế, PVB hoàn toàn bị chi phối và bị lệ thuộc vào sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện của PVN, Ban chỉ đạo và các công ty con của PVN đã sáng lập ra PVB.

“Vì thế có đầy đủ cơ sở pháp lý, cơ sở kinh tế và cơ sở thực tiễn để xác định, từ bị cáo Đinh La Thăng đến các bị cáo tại PVC và PVB đều thuộc về một cơ cấu, tổ chức thống nhất. Các bị cáo đã câu kết với nhau thực hiện hành vi phạm tội. Trong đó, các bị cáo tại PVC và các bị cáo tại PVB đều có sự tiếp nhận ý chí chung từ chỉ đạo của bị cáo Đinh La Thăng về việc chỉ định thầu cho một đơn vị trong nội bộ PVN là PVC và cùng thống nhất tổ chức thực hiện. Việc các bị cáo tại PVC cho rằng, PVC không phải là chủ đầu tư thì không phải là chủ thể của tội vi phạm các quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng là không có căn cứ”, đại diện Viện kiểm sát khẳng định.

Bị cáo Đinh La Thăng

“Trong vụ án này, bị cáo Đinh La Thăng có trách nhiệm phải chỉ đạo đúng theo các quy định của pháp luật về chỉ định thầu. Tại phiên tòa, bị cáo Thăng cho rằng, mình không có trách nhiệm phải biết nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm hay không là bất chấp các quy định của pháp luật về chỉ định thầu theo Luật Xây dựng và đi ngược lại chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ”, đại diện Viện kiểm sát đối đáp.

Tự bào chữa cho mình, bị cáo Vũ Thanh Hà (cựu Tổng Giám đốc PVB) cho rằng, bị cáo không chỉ đạo các thành viên Tổ chuyên gia giúp việc đấu thầu và tổ chuyên gia giúp việc thẩm định đấu thầu trong việc lập hồ sơ yêu cầu và thẩm định hồ sơ yêu cầu để liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T được chỉ định thầu.

Các bị cáo Nguyễn Xuân Thủy (cựu Phó Trưởng phòng Phòng Đầu tư dự án PVB), Lê Thanh Thái (cựu Trưởng phòng Phòng Kinh doanh PVB), Khương Anh Tuấn (cựu Phó Trưởng phòng Phòng Thương mại PVB), Hoàng Đình Tâm (cựu Kế toán trưởng PVB) cũng cho rằng, họ không nhận được sự chỉ đạo của bị cáo Hà.

Đối đáp về vấn đề này, đại diện Viện kiểm sát khẳng định, trong giai đoạn điều tra, truy tố và thẩm vấn, bị cáo Hà đã khai rõ việc hoàn thiện thủ tục chỉ định thầu cho PVC là thực hiện theo mệnh lệnh của lãnh đạo PVN và các chỉ đạo, bút phê trực tiếp của bị cáo Đinh La Thăng.

Bị cáo Vũ Thanh Hà

Lời khai của bị cáo Hà tại cơ quan điều tra cũng thể hiện rõ, sau khi có chỉ đạo, định hướng của bị cáo Đinh La Thăng, bị cáo Trần Thị Bình (cựu Phó Tổng Giám đốc PVN) và Vũ Quang Nam (cựu Phó Tổng Giám đốc PVN) về việc giao cho liên danh PVC thực hiện gói thầu TK05 thì trong quá trình lập hồ sơ yêu cầu, bị cáo Hà đã chỉ đạo, định hướng đối với các bị cáo khác tại PVB rằng, phải bằng mọi cách làm các thủ tục để chỉ định thầu cho liên danh PVC và cho biết, lãnh đạo PVN đã chỉ đạo giao liên danh PVC thực hiện Dự án Ethanol Phú Thọ. Do đó, việc các bị cáo thay đổi lời khai tại phiên tòa về nội dung trên là không có căn cứ.
Về lời bào chữa của một số luật sư cho rằng, Liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T tham gia từ giai đoạn sơ tuyển mời thầu rộng rãi và đã được qua vòng sơ tuyển cùng 5 nhà thầu khác, các tiêu chí chưa đạt của liên danh PVC về năng lực kinh nghiệm không cần đánh giá mà vẫn được tham gia nhận thầu; Luật Đấu thầu cũng quy định hồ sơ yêu cầu được đánh giá năng lực, kinh nghiệm nhà thầu có thể bằng phương pháp chấm điểm hoặc đánh giá đạt hay không đạt.
Về các vấn đề này, đại diện Viện kiểm sát nêu quan điểm, việc liên danh PVC qua được vòng sơ tuyển khi PVB mời thầu rộng rãi không có nghĩa là liên danh PVC đã được nhận thầu, vì chủ đầu tư đã không thực hiện việc đấu thầu rộng rãi mà đã chuyển sang lập hồ sơ yêu cầu cho liên danh PVC.
Điều đó cho thấy, việc liên danh PVC không đủ năng lực, kinh nghiệm càng cần phải được xem xét đánh giá thấu đáo, kỹ càng khi làm thủ tục chỉ định thầu, và phải đưa ra tiêu chí đánh giá đạt hay không đạt chứ không thể thực hiện bằng hình thức.

Nguyễn Hưng – Báo điện tử CAND